-
1 Ζεύς
AΖηύς IG12(3).1313
([place name] Thera), but Ζεύς ib.1316, al.; [dialect] Boeot. Δεύς (q.v.); voc.Ζεῦ Il.1.503
, etc.; gen.Διϝός BMus.Inscr.952
(Cephallenia, vi B.C.),Διός Il.1.63
, etc.; dat. (Argive, from Olympia, v B.C.),Διί Il.1.578
, al., IG12.80.12 (v B.C.), etc., [var] contr. Δί [ῑ] Pi.O.13.106, SIG9,35 (Elis, vi B.C., Syrac., v B.C., from Olympia); late ([place name] Pisidia), etc.; acc. Δία, rarer than Διός, Διί in Hom. (Il.1.394, al.), freq. later (cf. Skt. dyaús, gen. divás, loc. diví 'sky', 'heaven', 'day', loc. also dyávi,= Lat. Jove, acc. dyā´m,= Lat. diem,= Gr. Ζῆν (v. infr.)): also nom. [full] Ζήν prob. in A.Supp. 162 (lyr.); gen. dat. acc. Ζηνός, Ζηνί, Ζῆνα, Il.4.408, 2.49, 14.157, al., freq. in Trag. (Com. only in Trag. phrases); Coan (iv/iii B.C.); acc. Ζῆν (Ζῆν' Aristarch.
) Il.8.206, 14.265, 24.331, Hes.Th. 884, at end of verse, before vowel in next verse (stem Ζην- prob. originated in acc. sg.); Cret. Ττηνός, Ττηνί, GDI5024.23, 77, Τῆνα, Τηνί, ib.5039.11, 5145.12, (iii B.C.); nom. Δήν Hdn.Gr.2.911:—[dialect] Dor. and [dialect] Att.-[dialect] Ion. forms with α (of doubtful origin), nom. [full] Ζάν Pythag. ap. Porph.VP17, Ar.Av. 570; gen. (Chios, iv B.C.), Cerc.1.7, Philox.3.10, IG5(1).407 (Sparta, ii A.D.); Ζανός and Ζανί, Lyr.Adesp. 82A, B ([place name] Ionic); acc.Ζᾶνα Call.Fr.10.6P.
, cf. Euhem.24J. ( FGrH 63); nom. [full] Ζάς Pherecyd.Syr.1, 2 ( Ζής ap.Hdn.Gr. l.c.),Ζάς Ζαντός Choerob. in Theod.1.116
; [full] Δάν (q. v.); [full] Τάν Head Hist.Num. 2469 ([place name] Crete); nom. [full] Δίς Rhinth.14, Hdn.Gr. l.c.:—obl. cases Ζεός, Ζεΐ, Ζέα, cited by S.E.M.1.177, 195; Ζεῦν f.l. for Ζῆν' Aeschrio 8.5: the pl. Δίες, Δίας, Διῶν, Δισί, Ael.Dion.Fr. 127;τοὺς κτησίους Δίας Ath. 11.473b
;Δίες καὶ Ζῆνες Stoic.2.191
; EleanΖᾶνες Paus.5.21.2
:— Zeus, the sky-god, ὔει μὲν ὀ Z. Alc.34, cf. SIG93.34 (v B.C.), Thphr. Char.14.12, etc.;Ζεῦ ἄλλοι τε θεοί Il.6.476
; ὦ Ζεῦ καὶ πάντες θεοί, ὦ Ζεῦ καὶ θεοί, X.Cyr.2.2.10, Ar.Pl.1, etc.; , Ar.V. 323 (lyr., prob. l.);ὦ Ζεῦ βασιλεῦ, τῆς λεπτότητος τῶν φρενῶν Id.Nu. 153
; in oaths, οὐ μὰ Ζῆνα, twice in Hom., Il.23.43, Od.20.339: freq. in Com. and Prose, , Pl.R. 426b (c.Art.,μὰ τὸν Δί', οὐ Ar.V. 169
, al.);ναὶ μὰ Δία Id.Ach.88
, X.Mem.2.7.14; νὴ τὸν Δία or νὴ Δία, Ar.V. 217, Eq. 319, etc.; cf.νηδί; πρὸς τοῦ Διός Id.Av. 130
;πρὸς Διός X.An.5.7.32
; οὐ τὸν Δία alone, Ar.Lys. 986: prov. of enormous wealth,τῷ Διὶ πλούτου πέρι ἐρίζειν Hdt.5.49
.II of other deities, Ζ. καταχθόνιος,= Πλούτων, Il.9.457;Ζ. χθόνιος S.OC 1606
, SIG1024.25 (Myconos, iii/ii B.C.); of non-Greek divinities,Ζ. Ἄμμων Pi.P. 4.16
, etc.; freq. of Semitic Baalim, Z. Βεελβώσωρος, etc., OGI620 (Gerasa, i A.D.)), etc.; Z. Ὠρομάσδης,= Pers. Ahuramazda, ib.383.41 (Nemrud Dagh, i B.C.).III of persons, ὁ σχινοκέφαλος Z., iron. of Pericles, Cratin.71; in flattery of kings, Hdt.7.56 (of Xerxes); Ξέρξης ὁ τῶν Περσῶν Z. Gorg.Fr.5aD.; [ἱερεὺς] Σελεύκου Διὸς Νικάτορος OGI245.10
(ii B.C.); of the Roman emperors, Opp.C.1.3; Νέρων Z.Ἐλευθέριος IG7.2713.41
([place name] Acraephiae), etc.;Ζῆνα τὸν Αἰνεάδην AP9.307
(Phil.).IV Διὸς ἀστήρ the planet Jupiter, Pl.Epin. 987c, Arist.Mete. 343b30, etc.; soΖεύς Placit.2.32.1
, Cleom.2.7; Διὸς ἡμέρα a day of the week, D.C.37.19.V Pythag. name for the monad, Theol.Ar.12. -
2 Ζευς
gen. Διός (dat. Διΐ и Δί с ῑ, acc. Δία, voc. Ζεῦ; эп.-поэт.: gen. Ζηνός, dat. Ζηνί, acc. Ζῆνα и Ζῆν, дор. Ζᾶν и Δᾶν; поздн. у Sext. gen. Ζεός, dat. Ζεΐ, acc. Ζέα) Зевс ( сын Кроноса и Реи - Κρόνου παῖς, Κρονίδης и Κρονίων Hom., Hes.; его эпитеты преимущ. у Hom.: ἄναξ βασιλεύς «владыка и повелитель», πατέρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε «отец богов и людей», μητιέτα, ὕπατος μήστωρ «высший промыслитель», μέγα, μέγιστος, κύδιστος, ὑπερμενής, ὑψίζυγος «величайший из богов», πανομφαῖος «податель всех знамений»: Ζ. αἰθέρι ναίων, νύκτες τε καὴ ἡμέραι ἐκ Διός εἰσιν, Ζ. ὕει, Ζ. νίφει; νεφεληγερέτα, κελαινεφής «тучегонитель», εὐρυόπα, τερπικέραυνος, ἀργικέραυνος, ἀστεροπητής, ὑψιβρεμέτης, ἐριβρεμέτης, ἐρίγδουπος, στεροπηγερέτα «громовержец», αἰγίοχος «эгидодержавный», ξείνιος «блюститель законов гостеприимства», ἱκετήσιος «покровитель просящих об убежище», μειλίχιος, σωτήρ «спаситель», ἐλευθέριος «освободитель от иноземного ига», ἀγώνιος «бог браней», ὃρκιος, πίστιος «страж и покровитель верности», μόριος «защитник священных масличных рощ Аттики», ἑρκεῖος, ὁμόγνιος «хранитель домашнего очага и семейных уз», он брат и супруг Геры - πόσις Ἥρης, бог племени древних пеласгов - Πελασγικός, почитаемый во всей Греции, но с главным культовым центром в Додоне - Δωδωναῖος; иногда он обособляется от сонма богов, напр. в обращении ὦ Ζεῦ καὴ θεοί Xen.; впоследствии отождествл. с римск. Juppiter)πρὸς (τοῦ) Διός! — клянусь Зевсом!;
μὰ (τὸν) Δία! — нет, клянусь Зевсом!;νέ (τὸν) Δία! — да, клянусь Зевсом!;τῷ Διῒ πλούτου πέρι ἐρίζειν погов. Her. — тягаться в богатстве с (самим) Зевсом;Διὸς ὅ ἀστήρ Arst. — планета Юпитер;Διὸς ἡμέρα поздн. — четверг (лат. Jovis dies);Ζ. (κατα-) χθόνιος Hom. (ср. Juppiter Stygius Verg.) — подземный Зевс = Ἅιδης -
3 πυρ-φόρος
πυρ-φόρος, Feuer tragend, bringend; κεραυνός, Blitz, Pind. N. 10, 71, wie Aesch. Spt. 425; Soph. O. C. 1654 O. R. 200; ἀνήρ, Aesch. Spt. 414; bei Soph. Ant. 135 heißt Kapaneus so, der die Fackel schwang; auch ἀστεροπητής, Zeus, Phil. 1183; und Prometheus, O. C. 55; aber auch von der Pest, O. R. 27; von Fackeln, τὰς πυρφόρους Ἀρτέμιδος αἴγλας, O. R. 206; ϑεά, Demeter, Eur. Suppl. 260; ἀστήρ, Ar. Th. 1050; ἔγχος Διός, Av. 1745. – Im Heere der Lacedämonier hieß so der Priester, der das ewige Opferfeuer im Brand erhielt, Xen. Lac. 13, 2 (vgl. Poll. 1, 14. 8, 116); dah. sprichwörtlich von einer gänzlichen Niederlage ἔδει δὲ μηδὲ πυρφόρον περι-γενέσϑαι, Her. 8, 6. – Von einer Maschine, mit welcher Feuer auf die feindlichen Schiffe geschleudert wird, Pol. 21, 5, 1; auch ὀϊστοί, Thuc. 2, 75, Brandpfeile, die zünden, wohin sie treffen; – ἀγγεῖον, ein Feuermaterie enthaltendes Gefäß, Poll. 10, 104.
-
4 ὀπωρινός
ὀπωρινός, herbstlich, zur Jahreszeit ὀπώρα gehörig, hundstägig; ἀστήρ, d. i. der Sirius, Il. 5, 5; ἤματ' ὀπωρινῷ, ὅτε λαβρότατον χέει ὕδωρ Ζεύς, 16, 385; Βορέης, 21, 346, wie Od. 5, 328; Διὸς ὄμβρος, Hes. O. 676; sp. D. – [Die Epiker brauchen ι lang, wenn die letzte Sylbe lang ist, des Verses wegen.]
-
5 πυρφόρος
πυρφόρ-ος (parox.), ον,A fire-bearing, esp. of lightning,π. κεραυνός Pi.N.10.71
, A.Th. 444, S.OC 1658; (lyr.);Διὸς ἔγχος Ar.Av. 1749
(lyr.);πυρφόρος αἰθέρος ἀστήρ Id.Th. 1050
(lyr.).b π. οἰστοί arrows with combustibles tied to them, so that they may set fire to woodwork, Th.2.75, Arr.An.2.21.3;τοῖς μὲν π... τοῖς δ' ἄλλοις βέλεσι D.S.20.96
; οἱ π. ibid.; πυρφόρα, τά, ib. 88; πυρφόρος, ὁ, engine for throwing fire, fire-dart, Plb.21.7.1 (dub.), Jul.Or.2.62d.II in special senses,1 epith. of several divinities, as of Zeus in reference to his lightnings, S.Ph. 1198 (anap.); of Demeter, prob. in reference to the torches used by her worshippers, E.Supp. 260; similarly π. θεαί of Demeter and Persephone, IG4.666.9 ([place name] Lerna), E.Ph. 687 (lyr.);π. Ἀρτέμιδος αἴγλας S.OT 206
(lyr.); Προμηθεὺς π. the Fire-bringer, title of a satyric play of A., cf.S.OC55; also of Capaneus, A.Th. 432, S.Ant. 135 (lyr.); of Eros, AP5.87 (Rufin.); but, θεὸς π. the fire-bearing god, the god who produces plague or fever, S.OT27.2 bearer of sacred fire in the worship of Asclepius, Ἀσκληπιοῦ δμῶα π. IG3.693; of the Syrian Goddess, Luc. Syr.D.42.b πυρφόρος, ὁ, in the Spartan army, the priest who kept the sacrificial fire, which was never allowed to go out, X.Lac.13.2: hence prov. of a total defeat,ἔδει δὲ μηδὲ πυρφόρον.. περιγενέσθαι Hdt.8.6
, cf. D.C.39.45; οὐκ ἔσται π. (v.l. πυροφόρος)τῷ οἴκῳ Ἠσαύ LXX Ob.18
.3 π. ἡ ἐκ Δελφῶν bearer of sacred fire from Delphi, SIG 711 D 22 (ii B.C.), cf. 728I (i B.C.);Φοίβου πυρφόροι IG4.666.15
([place name] Lerna); also in a Bacchic thiasos, AJA37.253 (Latium, ii A.D.).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > πυρφόρος
-
6 τέρας
τέρας, ατος and αος (cf. τεῖρος, ἀστήρ): prodigy, portent, omen, found in some manifestation of nature, such as thunder, lightning, the rainbow. τέρας Διός, ‘sent by Zeus,’ Il. 12.209 ; ἀνθρώπων, ‘for men,’ Il. 11.28; of a monster, the Gorgon, Il. 5.742.A Homeric dictionary (Greek-English) (Ελληνικά-Αγγλικά ομηρικό λεξικό) > τέρας
См. также в других словарях:
Liste griechischer Wortstämme in deutschen Fremdwörtern — Griechische Wortstämme sind im Deutschen überwiegend in Fachausdrücken zu finden, die entweder direkt dem Griechischen entstammen oder Neubildungen sind. Von einer begrenzten Anzahl dieser Wortstämme wurden und werden zahlreiche wissenschaftliche … Deutsch Wikipedia
Юпитер — У этого термина существуют и другие значения, см. Юпитер (значения). Юпитер … Википедия
Ερμής — I Ένας από τους θεούς του ελληνικού Δωδεκάθεου. Σχετίζεται με την ιδιαίτερη σφαίρα του χαώδους, του πρώτου δηλαδή στοιχείου της κοσμογονίας, με την έννοια ότι ήταν έξω από τον νόμο (προστάτευε τους κλέφτες και ήταν και ο ίδιος κλέφτης), έξω από… … Dictionary of Greek
πυρόεις — εσσα, εν, Α 1. γεμάτος φωτιά, φλογώδης («πυρόεις ἀστήρ», Απολλ. Ρόδ.) 2. προσωνυμία θεοτήτων και, ιδίως, τού Άρεως, τού Διονύσου, τού Διός και τού Ηφαίστου 3. μτφ. α) φλογερός, ορμητικός (α. «πυρόεις κάπρος», Οππ. β. «πυρόεντα ὄμματα», Ανθ. Παλ.) … Dictionary of Greek
